Κοινωνική και Εκπαιδευτική Πολιτική είναι έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες με τον άνθρωπο ως κοινωνικό ον που αλληλεπιδρά και εξελίσσεται. Σε αυτό ακριβώς το σημείο σύνδεσης  μπορεί κάποιος να ανακαλύψει και την σημαντικότητα της εισαγωγής των εννοιών αυτών στο χώρο της Εκπαίδευσης, με την διάρθρωση συγκεκριμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Εν ετει 2016 και σε περίοδο κρίσης, εκπαιδευτικά προγράμματα που αφορούν στην κοινωνική και εκπαιδευτική πολιτική, θα λέγαμε ότι είναι πιο επίκαιρα από ποτέ και ότι μάλλον ήρθε η ώρα για το πέρασμά τους από την θεωρία και τα πανεπιστημιακά έδρανα στην πράξη και την κοινωνία.

Συναντήσαμε τον κ. Κώστα Δημόπουλο, Καθηγητή «Εκπαιδευτικού Υλικού» στο Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και συντονιστή της κατεύθυνσης του μεταπτυχιακού προγράμματος Σπουδών «Εκπαιδευτική Πολιτική και Διοίκηση».

Ο κ. Δημόπουλος θα μας μιλήσει στη συνέντευξη που ακολουθεί για το εκπαιδευτικό αντικείμενο γενικότερα και για το τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και θα μας δώσει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τα εκπαιδευτικά προγράμματα του τμήματος, τη σύνδεσή τους με τη αγορά εργασίας και τις δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων.

Κ. Δημόπουλε, πότε συστάθηκε το τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου;

Το Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής ανήκει στη Σχολή Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών που εδρεύει στην Κόρινθο και άρχισε να λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 2003-04. Είναι ένα από τα εννέα τμήματα του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, και έχει μια σταθερά ανοδική πορεία και εξέλιξη, όπως άλλωστε αυτό πιστοποιείται και από την πολύ θετική αξιολόγηση που πρόσφατα έλαβε από την Αρχή Διασφάλιση της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ). Περισσότερες πληροφορίες για το Τμήμα μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα http://dsep.uop.gr/.

Θα μπορούσατε να μας περιγράψετε το εκπαιδευτικό αντικείμενο γενικότερα; Τι αφορά; Ποιοι είναι οι εκπαιδευτικοί στόχοι;

Το Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής έχει διπλό επιστημονικό πεδίο αναφοράς: θεραπεύει σε ένα ενιαίο πρόγραμμα σπουδών τα διακριτά αλλά απολύτως συναφή γνωστικά αντικείμενα της Εκπαιδευτικής και της Κοινωνικής Πολιτικής αναδεικνύοντας τις πολλαπλές συνάψεις και αλληλεπιδράσεις τους. Πρόκειται για δυο πεδία που έχουν ταυτιστεί με την έννοια του σύγχρονου «κράτους πρόνοιας» και άρα η αξία των οποίων στα χρόνια της κρίσης που βιώνει η χώρα μας έχει ιδιαίτερα αναδειχτεί.

Ειδικότερα στο πεδίο της Εκπαιδευτικής Πολιτικής ιδιαίτερη έμφαση δίνεται αφενός μεν στη θεσμική συγκρότηση, τη λειτουργία, την οργάνωση και τη διοίκηση των εκπαιδευτικών συστημάτων και φορέων (τυπικού και μη τυπικού συστήματος), αφετέρου δε στον εκπαιδευτικό σχεδιασμός (εκπαιδευτικών προγραμμάτων και υλικού) σε μια σειρά σύγχρονους τομείς όπως η εκπαίδευση ενηλίκων, η συνεχιζόμενη (δια βίου) εκπαίδευση και κατάρτιση, η ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση και η ενδοεπιχειρησιακή εκπαίδευση και κατάρτιση.

Από την άλλη πλευρά, στο πεδίο της Κοινωνικής Πολιτικής η έμφαση δίνεται στα συστήματα και τις πολιτικές κοινωνικής προστασίας (υγεία, ασφάλιση, κοινωνική πρόνοια, πολιτικές απασχόλησης και καταπολέμησης της ανεργίας, μεταναστευτική πολιτική, αντεγκληματική πολιτική, σωφρονισμός), αλλά και στις πολιτικές και τις δράσεις κοινωνικής συμπερίληψης και ενσωμάτωσης ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων (άνεργοι, μετανάστες, μειονότητες, κλπ).

Ωστόσο, στο πρόγραμμα σπουδών υπάρχουν και πολλά μαθήματα τα οποία εστιάζουν σε σημεία διεπαφής των δυο πεδίων όπως είναι η σχέση της εκπαίδευσης και της αγοράς εργασίας, η ένταξη μέσω της εκπαίδευσης ευάλωτων κοινωνικά ομάδων όπως οι μετανάστες και οι πρόσφυγες, η μεθοδολογία της κοινωνικής έρευνας, κ.λπ.

Τέλος, επειδή τόσο η κοινωνική όσο και η εκπαιδευτική πολιτική προωθούνται σήμερα μέσα από ένα πολύ-επίπεδο σύστημα διακυβέρνησης που περιλαμβάνει το υπερεθνικό, ευρωπαϊκό, εθνικό και το υπο-εθνικό επίπεδο (επίπεδο περιφερειακή και τοπικής αυτοδιοίκησης) ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στα τρία αυτά επίπεδα και στη διασύνδεσή τους.

Η παραπάνω εκπαιδευτική φιλοσοφία υλοποιείται με ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών: Κατά τα πρώτα δύο χρόνια είναι κοινό για όλους τους φοιτητές. Κατά τη διάρκεια αυτών των δύο πρώτων ετών προσφέρονται μαθήματα που διακρίνονται για το διεπιστημονικό τους χαρακτήρα και καλύπτουν επιστημονικές περιοχές όπως η Πολιτική Επιστήμη, η Κοινωνιολογία, η Οικονομική Επιστήμη, το Δίκαιο, η Ιστορία και τα εισαγωγικά μαθήματα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

Μετά το πέρας των δύο πρώτων ετών το Πρόγραμμα Σπουδών χωρίζεται σε δύο κατευθύνσεις: την Κοινωνική Πολιτική και την Εκπαιδευτική Πολιτική, και περιλαμβάνει μαθήματα κατεύθυνσης και μαθήματα ελεύθερης επιλογής.

Στο τρίτο και τέταρτο έτος τα μαθήματα έχουν στόχο την εμβάθυνση και την ανάπτυξη ειδικότερων επιστημονικών γνώσεων, την εισαγωγή στην έρευνα καθώς και την καλλιέργεια επαγγελματικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων και τη στενότερη σύνδεση των παρεχόμενων γνώσεων με την αγορά εργασίας. Οι φοιτητές οφείλουν να ολοκληρώσουν ένα σχέδιο έρευνας ή να παρακολουθήσουν μία πρακτική άσκηση. Τέλος το Τμήμα προσφέρει στους φοιτητές τη δυνατότητα να εκπονήσουν Πτυχιακή Εργασία κατά τα δύο τελευταία εξάμηνα των σπουδών τους.

Ποια μπορεί να είναι η επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων σας;

Το Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής παράγει κατάλληλα εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό στα πεδία της κοινωνικής και της εκπαιδευτικής πολιτικής, το οποίο μπορεί να σχεδιάζει, εποπτεύει, υλοποιεί και να αξιολογεί παρεμβάσεις συναφείς προς αυτά τα πεδία. Οι πτυχιούχοι του Τμήματος διαθέτουν τα επιστημονικά εφόδια για να απασχολούνται, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, σε μια σειρά φορέων του στενού ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα, στον λεγόμενο τρίτο τομέα (κοινωνική οικονομία, φορείς της κοινωνίας των πολιτών) ή σε ιδιωτικούς φορείς.

 Ενδεικτικά ως εξής: ως στελέχη σχεδιασμού και υλοποίησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων και παρεμβάσεων στα δυναμικά και διαρκώς αναπτυσσόμενα πεδία της εκπαίδευσης ενηλίκων, της δια βίου (συνεχιζόμενης) εκπαίδευσης και κατάρτισης, της ενδο-επιχειρησιακής εκπαίδευσης και κατάρτισης, και της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ή σε φορείς της μη τυπικής εκπαίδευσης (μορφωτικά και πολιτιστικά ιδρύματα, μουσεία, βιβλιοθήκες, κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, κ.λπ.), ως στελέχη σχεδιασμού και υλοποίησης προγραμμάτων και δράσεων που απευθύνονται σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (π.χ πρόσφυγες, μετανάστες, παιδιά, άτομα τρίτης ηλικίας), ως κοινωνικοί επιστήμονες και ερευνητές, ως σύμβουλοι εκπαίδευσης ή επαγγελματικής σταδιοδρομίας, ως επιστημονικά ή/και διοικητικά στελέχη σε φορείς σχεδιασμού και άσκησης κοινωνικής και εκπαιδευτικής πολιτικής και δράσεων σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή και διεθνές επίπεδο (π.χ. νοσοκομεία, ΙΕΚ, ΚΔΒΜ, ΜΚΟ).

Πώς συνδέετε τους φοιτητές σας με την αγορά εργασίας;

Το Τμήμα υλοποιεί -τα τελευταία έξι χρόνια- Πρόγραμμα Πρακτικής Άσκησης φοιτητών (που συγχρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ) σε ερευνητικά ινστιτούτα και φορείς του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα. Συνολικά προσφέρονται θέσεις πρακτικής άσκησης σε πάνω από 90 φορείς. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν όλοι οι φοιτητές του Τμήματος. Παράλληλα προσφέρεται η δυνατότητα στους φοιτητές στο πλαίσιο της εκπόνησης Σχεδίου Έρευνας να επισκεφθούν διάφορους φορείς και να μελετήσουν τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους συζητώντας με στελέχη τους και αναλύοντας τη δράση τους (studyvisits). Τέλος, στο Τμήμα οργανώνονται συχνά εκδηλώσεις όπου στελέχη της αγοράς αναδεικνύουν τις δυνατότητες μελλοντικής απασχόλησης των φοιτητών (ημερίδες, ημέρες καριέρας, κ.λπ.).

Βιώνουμε έντονες πολιτικοοικονομικές και κοινωνικές αλλαγές. Πώς αυτή η κατάσταση επηρεάζει την Εκπαίδευση σε επίπεδο επιλογής εκπαιδευτικών αντικειμένων κατά τη γνώμη σας;

Η πρόσφατη οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό τις επιλογές των ανθρώπων (νέων και ενηλίκων) στο πεδίο των σπουδών.

 Κωδικοποιώντας τις βασικές τάσεις που έχουν προκύψει θα λέγαμε ότι: οι άνθρωποι επιλέγουν πλέον σπουδές οι οποίες οδηγούν -ως επί το πλείστον- σε σπουδές οι οποίες θεωρούν (χωρίς πάντοτε αυτό να ανταποκρίνεται και στην πραγματικότητα) ότι θα τους οδηγήσουν σε μια πιο «σίγουρη» επαγγελματική αποκατάσταση. Πολλές, ωστόσο, από τις εν λόγω επιλογές επηρεάζονται από ατεκμηρίωτες απόψεις και θέσεις αντιλήψεις του παρελθόντος και όχι από μια ρεαλιστική αποτίμηση της σύγχρονης πραγματικότητας. Επιπλέον οι άνθρωποι -παρά την κρίση- (και ίσως λόγω αυτής) επενδύουν σε σημαντικό βαθμό στην αναβάθμιση των ικανοτήτων και των προσόντων τους. Τέλος θα λέγαμε ότι απεγκλωβίζονται σταδιακά από την ιδέα της γραμμικής μετάβασης από τις σπουδές στο επάγγελμα (και μάλιστα στο δημόσιο τομέα) και είναι πολύ πιο ρεαλιστές  με αποτέλεσμα να αντιλαμβάνονται ευκολότερα ότι  στην επαγγελματική τους πορεία θα χρειαστεί να αλλάξουν αρκετά επαγγελματικά περιβάλλοντα και κατά συνέπεια να επαναξετάσουν την επαγγελματική και εκπαιδευτική τους πορεία.

Το Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Παν/μιου Πελοποννήσου  προσπαθεί να αφουγκραστεί τις αλλαγές και τις σύγχρονες απαιτήσεις και για το λόγο αυτό επιδιώκει τον επαναπροσδιορισμό –σε τακτά διαστήματα των δράσεων και του προγράμματος σπουδών, έτσι ώστε να προετοιμάζει όσο το δυνατόν καλύτερα τους φοιτητές του για ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο, διεθνοποιημένο και όλο και πιο απαιτητικό επαγγελματικό περιβάλλον.

Ποιες είναι οι νέες τάσεις όσον αφορά στη δημιουργία και την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων;

Ο τρόπος με τον οποίο εκπαιδεύονται οι άνθρωποι σήμερα έχει αλλάξει δραματικά. Έτσι ενώ παλιότερα η εκπαίδευση των περισσοτέρων τελείωνε με την αποφοίτηση από το Πανεπιστήμιο (στην καλύτερη περίπτωση) σήμερα κερδίζει και στη χώρα μας ολοένα και μεγαλύτερο έδαφος η ιδέα της δια βίου εκπαίδευσης σε όλες της τις μορφές. Παράλληλα, η έκρηξη των ψηφιακών τεχνολογιών επιτρέπει πλέον την ανάπτυξη σε ολοένα και μεγαλύτερη κλίμακα προγραμμάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης τα οποία επιτρέπουν στους ανθρώπους να σπουδάζουν σε μεγάλη ποικιλία αντικειμένων, στον προσωπικό τους χώρο και χρόνο σπάζοντας κάθε γεωγραφικό, τοπικό και χρονικό περιορισμό. Αυτές ακριβώς τις νέες μορφές εκπαίδευσης υιοθετεί και υλοποιεί το Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής πρωτοπορώντας στον ελληνικό χώρο.

Ποιοι είναι οι μελλοντικοί στόχοι στο τμήμα μας;

Το Τμήμα μας έχει ως κεντρικό στοιχείο της φιλοσοφίας του, την ανάγκη της διαρκούς βελτίωσής του. Για το άμεσο λοιπόν μέλλον οι στόχοι του Τμήματός μας είναι : η περαιτέρω διεθνοποίησή του (μέσω ανάπτυξης περισσότερων συνεργασιών με ξένα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα) ,η μεγαλύτερη σύνδεσή του με την αγορά εργασίας και τους αποφοίτους του (π.χ. μηχανισμός ανίχνευσης των τάσεων της αγοράς εργασίας και προσαρμογή του προγράμματος σπουδών, διευκόλυνση δικτύων συνεργασίας αποφοίτων, παρακολούθηση της πορείας των αποφοίτων), η ενδυνάμωση της συμβολής του στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη (π.χ. πρωτόκολλα συνεργασίας με τοπικούς παραγωγικούς και κοινωνικούς φορείς, παροχή εμπειρογνωμοσύνης).

Το Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής παρέχει σε μεταπτυχιακό επίπεδο σπουδές στις ακόλουθες πέντε διακριτές κατευθύνσεις:

Μίνα Βασιλοπούλου,
Υπεύθυνη Δημοσιογραφικού Περιεχομένου Skywalker.gr